Przejdź do treści

Cukrzyca - kiedy diagnozować?

CUKRZYCA - KIEDY DIAGNOZOWAĆ?

Zgodnie z "zaleceniami klinicznymi dotyczącymi postępowania u chorych na cukrzycę" wydanymi w 2019 roku przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne:

"Cukrzyca jest to grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania i/lub działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, zwłaszcza oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych."

Do pierwszych objawów, które mogą wskazywać na ryzyko wystąpienia cukrzycy należą głównie:

1. Nasilona diureza (wielomocz)

2. Wzmożone pragnienie

3. Utrata masy ciała nie spowodowana celowym odchudzaniem

Inne objawy mogące sugerować występowanie cukrzycy to:

1. Osłabienie i wzmożona senność

2. Zmiany ropne na skórze

3. Stan zapalny narządów moczowo - płciowych

Przy podejrzeniu cukrzycy u pacjenta na podstawie występowania powyższych objawów, pierwszym badaniem jakie należy wykonać jest oznaczenie glikemii przygodnej. Glikemia przygodna, to oznaczenie stężenia glukozy w próbce krwi pobranej o dowolnej porze dnia bez uwzględniania pory ostatniego posiłku.

* Uzyskany wynik stężenia glukozy >200 mg/dl (>11,1 mmol/l) wraz z powyższymi objawami jest podstawą do rozpoznania cukrzycy.

* Uzyskany wynik stężenia glukozy >200 mg/dl (>11,1 mmol/l) bez powyższych objawów lub wynik <200 mg/dl (<11,1 mmol/l) wraz z powyższymi objawami, wymaga dalszej diagnostyki:

Należy dwukrotnie (nie jednego dnia) wykonać oznaczenie glikemii na czczo. Glikemia na czczo, to oznaczenie stężenia glukozy w próbce krwi pobranej 8 - 14 godzin od ostatniego posiłku.

* Uzyskany wynik >126 mg/dl (>7 mmol/l) w dwóch oznaczeniach pozwala rozpoznać cukrzycę.

* Uzyskany wynik 100 - 125 mg/dl (5,6 - 6,9 mmol/l) lub <100 mg/dl (5,6 mmol/l) sugeruje nieprawidłową tolerancję glukozy lub cukrzycę i wymaga dalszej diagnostyki:

Należy wykonać doustny test tolerancji glukozy (OGTT, oral glucose tolerance test).

 

OGTT należy wykonać bez ograniczenia spożycia węglowodanów, na czczo, rano, u osoby wypoczętej, po przespanej nocy. Przygotowany przez pracownika laboratorium roztwór glukozy należy wypić w ciągu maksymalnie 5 minut. Dwie godziny po wypiciu glukozy należy spędzić w laboratorium, w spoczynku (na siedząco, bez jedzenia i picia). Po dwóch godzinach krew jest ponownie pobierana w celu oznaczenia glikemii.

* Uzyskany wynik <140 mg/dl (<7,8 mmol/l) wskazuje na prawidłową tolerancję glukozy (NGT - normal glucose tolerance)

* Uzyskany wynik 140 - 199 mg/dl (7,8 - 11,0 mmol/l) wskazuje na nieprawidłową tolerancję glukozy (IGT - impaired glucose tolerance)

* Uzyskany wynik >200 mg/dl (>11,1 mmol/l) pozwala rozpoznać cukrzycę

 

U ponad połowy chorych na cukrzycę nie występują żadne objawy, dlatego PTD zaleca wykonywanie badań przesiewowych w grupach ryzyka:

- u każdej osoby >45 roku życia należy oznaczyć glikemię raz na 3 lata

- niezależnie od wieku raz na 1 rok u osób:

* z nadwagą lub otyłością (BMI>25 kg/m2 i/lub obwód w talii u kobiet >80cm, u mężczyzn >94cm)

* z cukrzycą występującą w rodzinie (rodzice lub rodzeństwo)

* mało aktywnych fizycznie

* u których w poprzednim badaniu wykryto stan przedcukrzycowy (nieprawidłową glikemię na czczo - 100 - 125 mg/dl lub nieprawidłową tolerancję glukozy)

* u kobiet z przebytą cukrzycą ciążową

* u kobiet, które urodziły dziecko o macie ciała powyżej 4kg

* z nadciśnieniem tętniczym (>140/90mmHg)

* z dyslipidemią (stężenie cholesterolu frakcji HDL <40mg/dl i/lub stężenie trójglicerydów >150mg/dl)

* u kobiet z zespołem policystycznych jajników

* z chorobą układu sercowo - naczyniowego

 

Wszystkie wyniki uzyskane podczas procesu diagnostycznego w kierunku cukrzycy należy bezwzględnie konsultować z lekarzem prowadzącym.